IMMERSIVE – VR180 NEDİR?
VR180 ya da son dönemdeki adıyla Immersive Medya nedir?
Bugünkü yazımda sizlere, önümüzdeki 5-10 yıllık süreçte video içeriklerinin ve film endüstrisinin nasıl bir değişim geçireceğini, Immersive adı verilen VR180 video formatının nasıl başladığını ve şu anda nasıl oldu da Apple Vision Pro için vazgeçilmez bir formata döndüğünü, Immersive içerikler üretmek için gerekli ekipmanları ve bu içerikleri izleyebileceğiniz uygulamaları anlatacağım.
Hikayemiz 2012 yılında Palmer Luckey ve arkadaşlarının Oculus adını verdikleri Sanal gerçeklik başlığını üretmeleri ile başlıyor. Size uzun uzadıya Sanal gerçekliğin tarihini anlatmayacağım, ama bu VR başlıklar hayatımıza girmeye başladıktan kısa bir süre sonra VR Video adı verilen 360 derece videolar ile karşılaştık.
360 derece videolar adından da anlaşılacağı üzere izleyen kişinin çevresini panaromik olarak sağdan sola, yukarıdan aşağıya 360 derece görebildiği video formatıdır. Ancak bugünün konusu 360 derece videolar değil elbette, bunun yarısı olan 180 derece videolardan bahsetmek istiyorum.
Öncelikle neden 360 derece video üretilebiliyorken 180 derecelik bir formata ihtiyaç duyuldu bundan bahsedelim. Bildiğiniz üzere VR videoların üretilmesindeki amaç, bu içerikleri VR gözlük ile izleyen kişiye panoramik bir bakış açısı sağlayarak izleyicinin kendisini gerçekten de video’nun içindeymiş gibi hissetmesini sağlamaktı, ancak sonradan fark edildi ki 360 derece videolarda 3 boyut ve derinlik etkisi yaratan stereoscopic çekimlerin yapılması hem paralax hataları sebebiyle hem de üretiminin zorluğu sebebiyle video üreticilerini farklı bir format arayışına itti.
İşte tam da bu noktada Google mühendisleri 2018 yılında VR180 adını verdikleri yeni bir VR video formatını duyurdular. 360 derece videolar’dakine benzer şekilde izleyiciye panoramik bir bakış açısı sunan bu formatın en büyük farkı 180 derece ile sınırlı olmasıydı, yani VR başlık ile izleyen kişi, etrafını soldan sağa ve yukarıdan aşağıya 180 derecelik bir perspektif ile görebiliyordu.
Şimdi diyebilirsiniz ki 360 derece izleme açısı varken neden 180 derece videolara ihtiyaç duyuldu, bunu kısaca anlatmak isterim, VR180’in VR360’a oranla bir kaç önemli avantajı vardı;
Birincisi 360 derece videolarda içerik 8K çözünürlükte bile üretiliyor olsa da videonun panoramik düzlemde yayılıyor olması sebebiyle video’yu VR başlık ile izleyenler için çözünürlük anlamında yetersiz kalıyordu. Yani görüntü kalitesi istenilen netliğe ulaşmakta zorlanıyordu dolayısıyla bu durum izleyicileri tatmin etmiyordu.
180 derece video ise görüntüyü 360 derece video’nun yarısı kadar yaydığı için görüntü kalitesi anlamında bi kere en baştan fark yarattı. Tahmin edeceğiniz üzere VR başlıklarda gerçeklik hissiyatını en çok etkileyen şeylerden birisi çözünürlük ve dolayısıyla görüntünün kalitesi oluyor, VR180 bu probleme bir çözüm sunmuş oldu.
İkinci sebep; Stereoscopic 3 boyutlu görüntünün daha kolay yaratılabiliyor olmasıydı. 360 derece stereoscopic videolardaki gibi üst üste binen paralax görüntüler bu yeni formatta çok daha kolay düzeltilebiliyordu.
Bir diğer üçüncü sebep ise VR180 video içeriği üretmenin 360 derece video üretmeye oranla çok daha kolay olmasıydı, çünkü VR180 çekimlerinde kameraman kameranın arkasında durabiliyorken, 360 videolarda kameraman eğer konunun öznesi değilse saklanmak, kendisini panoramik kadrajdan çıkartmak zorundaydı.
Yeni çıkan VR180 formatı Google’ın da desteğiyle adından söz ettirmeye başlamıştı. Bu alandaki gelişmeler, yeni kompakt kameraların da kısa sürede üretilmesi ile birlikte aralarında benim de bulunduğum bir çok VR video üreticisini heyecanlandırmaya yetmişti.
Tam da bu günlerde ilginç bir gelişme oldu, o dönemde Meta’nın satın aldığı Oculus platformunda NextVR adı verilen bir uygulama sahneye çıktı. Belki hatırlayanlar vardır, NextVR başta NBA görüntüleri olmak üzere bir kaç farklı spor branşında VR video içerikleri üreten bir girişimdi, daha net bir ifadeyle VR180 video formatının da ortaya çıkması ile birlikte spor’un heyecanını 3boyutlu olarak izleyiciye ulaştırmanın güzel bir yolunu bulmuşlardı.
Açıkçası benim de o dönemde en sevdiğim ve beni en çok heyecanlandıran uygulama NextVR ‘dı. İtiraf etmem gerekirse NextVR’ın içeriklerini izledikten sonra geleceğin dijital yayıncılığının VR180 içerikler üzerine kurulacağına emin olmuş ve 360 videoları üretmekten vazgeçip tamamen 180 içerik üretmeye odaklanmıştım.
Peki bilin bakalım NextVR’a ne oldu?
Bizler yeni gelecek içerikleri heyecan içinde beklerken 2020 yılında Apple, NextVR’ı 100 milyon dolar karşılığında satın aldığını duyurdu. Evet yanlış duymadınız bundan 5 yıl önce VR teknolojisi ile ilgili hiç bir yatırımı olmayan Apple bir anda ortaya çıkmış ve bir VR180 içerik üreticisi ve platformu olan NextVR’ı önce satın almış sonra da piyasadan tamamen silmişti! İlginç değil mi?
Gerçekte olan aslında şuydu, VR180 formatının, geleceğin yeni medyası olacağını bizler gibi Apple da fark etmişti. Muhtemelen o yıllarda VR başlık üretmeyi planlıyorlardı ve şunu da gayet iyi biliyorlardı ki, başlık üretmek tek başına yeterli olmayacaktı, bu başlığın içine insanları heyecanlandıran içerikler de koymalıydılar. Dolayısıyla Apple aslında hem NextVR’ı Meta’nın elinden almış oldu hem de kendisine ileriye dönük bir kaynak yaratmayı planladı.
Nitekim bugün geldiğimiz noktada Apple firması Vision Pro başlıklarını üretti ve tüketicileri ile buluşturdu. Şu günlerde Vision Pro’da en çok izlenen içerik türünün hangisi olduğunu merak ediyorsan söyleyeyim, elbette ki Apple’ın kendisi tarafından üretilen Apple Immersive içerikleri.
Apple, Vision Pro’nun piyasaya çıkmasından bu yana bir çok VR180 Immersive içerik üretti ve üretmeye devam ediyor. Spor ve sanat içeriklerinin yanı sıra film endüstrisi için de önemli adımlar atan Apple, Submerged isimli Immersive içeriği ile film dünyasına yeni bir bakış açısı getirdi. Vision Pro’nun şu anda onlarca orijinal içeriğe sahip olduğunu söyleyebilirim.
İyi güzel ama bizde Apple Vision Pro yok, bu içerikleri nasıl izleyeceğiz dediğiniz duyar gibiyim. Maalesef Apple’ın orijinal Immersive yapımlarını izlemenin şimdilik başka bir yolu yok, ama VR180 dünyasına adım atmak için farklı bir VR başlığı da kullanabilirsiniz. Örneğin Meta Quest başlıklarda Meta TV, Youtube VR veya DeoVR gibi uygulamalar sayesinde binlerce VR180 videoya ulaşmak artık mümkün. Eğer benim ürettiğim içerikleri de izlemek isterseniz bu saydığım uygulamalardaki kanallarıma göz atabilirsiniz.
Peki VR180 içerik üretmek gerçekten de zahmetli bir iş midir gelin biraz buna değinelim.
Öncelikle VR180 kameralar bildiğiniz geleneksel kameralardan farklıdır, stereoscopic 3boyutlu görüntünün elde edilebilmesi için 2 farklı lens ile Side by Side kayıt yaparlar. Günümüzde tek bir dual merceğe sahip özel bir lens kullanan kameralar mevcuttur. Bu özel lens balık gözü mercekleri sayesinde kameraya hem 180 derecelik bir açı sağlar hem de stereoscopic 3boyutlu izleme özelliği kazandırır.
Geçmiş dönemde maksimum 4K veya 6K çözünürlükteki VR180 içerikleri üretebiliyorken, günümüzde kamera teknolojilerindeki ilerlemeler sayesinde artık 8K ve üzeri çözünürlükte içerikleri üretebilir hale geldik. Hatta çok yakın bir zamanda profesyonel içerik üreticileri ve film yapımcıları için 16K çözünürlüğe sahip bir kameranın da satışa sunulacağını duyurmak isterim.
Piyasaya çıkış fiyatı 30bin dolar olarak duyurulan bu kameranın 16K çözünürlüğe sahip olması sebebiyle editleme sürecindeki iş akışının oldukça zor olacağına eminim. Ama bu kamera ile üretilen kaliteli içeriklerin de kendilerine Apple Vision Pro gibi başlıklarda yer bulması muhtemeldir.
Bugün sizlere yeni bir video formatı olan VR180 yani Immersive medya’nın nasıl doğduğunu, gelişen VR başlıklar sayesinde nerelere evrileceğini anlattım.
Günümüzde insanların çoğu yeni televizyonun Youtube olduğunu söylüyorlar, ben ise size daha fütüristik bir bakış açısı ile görsel medya’nın geleceğinin Immersive içerikler olacağını anlatmaya çalıştım.
Umarım bu yazıyı begenmişsinizdir, kanalımdaki içerikleri VR başlığınız ile izlemenizi tavsiye ederim,
Görüşmek üzere, kendinize iyi bakın.
Burak Him – VR180 Creator
Immerpsive.com
